PERUGIA – De kern van journalistiek vind je op de meest verschrikkelijke plekken waar je journalist kan zijn. Verslaggevers in gebieden van oorlog en in landen waar journalistiek strafbaar is.
Waarom zijn pers en media soms overgoten door negativiteit, afschuw en afkeer? Sinds deze week besef ik me dat journalistiek in de westerse wereld een paar keer vreselijk de bocht uitgevlogen is.
Ik denk terug aan Jan van Tienen, afgestudeerd journalist die zijn tijd verdoet aan schrijven over bamikegels en pizzadozen. Ik denk aan onze koning die destijds, waarschijnlijk geheel terecht, de woorden “alle Nederlandse pers opgerot” uit zijn mond liet komen. Ik denk aan cancelcultuur waarin artiesten door de media schaakmat worden gezet.
De journalistiek heeft van zichzelf een partij gemaakt. En veel te vaak is dat niet de thuispartij geweest. Dit terwijl journalistiek geen kant zou kunnen kiezen maar werkt voor het volk, voor de mensen. Journalistiek is een plicht voor de mensheid. Journalistiek is het volk.
Nieuws is de eerste schets van geschiedenis. Journalistiek maakt de wereld zichtbaar. Zonder verslaggevers die met hun leven spelen voor opnames, weten we niks. Niet alleen weten we niks, we kunnen ook niks.
Motaz Azaiza komt uit Gaza en is er fotograaf. “Ik ben mijn vertrouwen in de wereld verloren. Maar ik heb nog vertrouwen in de mensen. Thats it.” Als we verandering willen zien kunnen we niet wegkijken, stil zijn en niks doen. Motaz: “Wat er in Gaza gebeurt is geen content. We vertellen je niet wat er gebeurt om likes, views en shares op te halen. Nee. We wachten tot je reageert. We moeten de oorlog stoppen.”
Zoals oorlogsfotograaf en filmmaker Ron Haviv zei, als ik mensen niet kan redden, dan moet ik vastleggen wat er gebeurt. Een pijnlijk voorbeeld noemt hij, waarin hij letterlijk iemand dood zag gaan, er niks aan kon doen en het daarom fotografeerde.
Dit is waar de kern van journalistiek achter schuilgaat. In de aller treurigste plekken van ons bestaan. Journalistiek is een wapen. Je pen is je wapen. Een onverwoestbaar en niet in staat te verwoesten wapen. Onafhankelijk van iedere politieke agenda, wat het zo krachtig maakt. Misschien wel het enige wapen ter wereld waar dat over gezegd kan worden.
Vanuit die overtuiging geloof ik echt, dat dit wapen een toverstaf tot wereldverbetering kan zijn.