Een kleine samenvatting van mijn werkproces omtrent het eindstuk. Start “Mijn hoofd staat aan; alles leeft en tolt; lichtjes die branden, knipperen, hard tekeergaan; kwartjes komen in een lawine van een berg afrollen en er zijn zaadjes geplant om oerwouden mee te vullen. Mijn hoofd is een droevige bende, een klein stom feestje, een eindeloze vergadering, een meningsverschil, een omgevallen boekenkast, een chaos in een snelkookpan en bij deze is mijn hoofd ook officieel overgekookt.” Deze woorden zijn terug te vinden in leren van het leven. Zo zat ik erbij aan het einde van Nimbin. Maandenlang waren we van hot naar her gegaan en nu mochten we van al die info iets maken. Losgelaten in mijn eigen wirwar aan emoties. Ik wist het even echt niet meer. We zagen mooie dingen, maar toch was het onrecht dat bleef hangen. De trip naar ongedocumenteerden in Amsterdam had veel indruk op me gemaakt. Ook denk ik nog vaak aan de presentaties in Perugia over oorlogsjournalistiek en de situatie in Gaza. Daarvoor nog Het is onrecht waar ik al langer mee zit en niks mee kan. Een half jaar geleden zat ik tijdens de tweede kamer verkiezingen in Texas. Ik had alle moeite gedaan om vanuit daar toch te stemmen. S ’avonds kwamen de exitpolls. Bij mij was dat rond 15:00. Nederland ging slapen en ik moest de overwinning van een extreemrechtse politieke partij een plekje gaan geven terwijl ik me bevond in misschien wel de meest conservatieve staat van heel Amerika. Als ik pieker dan schrijf ik. En dat werd dit. Eerst in het Engels, toen in het Nederlands.
WAT precies, zou mij het recht moeten geven om mezelf beter te voelen dan een ander? Ik blijk te wonen in een land waarin al deze Nederlanders zichzelf hoger hebben staan dan de rest. Een land waarin het ene geloof superieur blijkt te zijn aan het andere en waarin je afkomst je toekomst kan bepalen. Het is pure, pure toeval, dat mijn wieg in een van de rijkste landen ter wereld stond. Een kwestie van geluk, puur geluk, dat absoluut niemand het recht geeft zich als een egoïst te gedragen. Ik denk niet dat ik mijn geboorteland nog recht in de ogen aan kan kijken. Kan ik nog met een prettig gevoel over straat wetende dat er zo velen rondlopen die discriminatie en racisme goedkeuren? Dit kleine landje werd ooit groot in geld, mede door ons vreselijke slavernijverleden. Wil ik mezelf begeven tussen de mensen die hier tot op de dag van vandaag van profiteren, maar de daarvoor aangeboden excuses terug willen draaien? De gemiddelde worsteling waar dit land mee kampt is een groot luxeprobleem. Hoe kan dit miezerige stukje aarde zichzelf zo belangrijk vinden dat we blind zijn voor al die problemen om ons heen. Ik ben nooit een grote nationalist geweest, maar nog nooit heb ik me zo ver van Nederland verwijderd gevoeld. Ik wil hier niet meer bij horen. Ik schaam me kapot. 23.11.23 03:52 AM
En nu? Dit gevoel werd alleen maar groter. Ik durf best te zeggen dat het een basis is geworden voor mijn manier van kijken naar de wereld. Dus, als ik pieker dan schrijf ik. Zo ook tijdens Nimbin dat voor een oneindige woordenstroom op het papier zorgde. Na 25 blogs was ik nog lang niet klaar met schrijven. Ik zou niks liever willen dan een heel boek schrijven over al mijn onvrede. Het zou vast opluchten. Aan dat boek begon ik op een avond. Die avond werd nacht. Ken je dat, dat je s’ nachts ineens eindeloos veel ideeën hebt, maar wanneer je wakker wordt kan je er met je hoofd niet bij dat je dat een aantal uur geleden nog een goed plan vond? Dat was een beetje wat ik een dag later van mijn boek-voor-nimbin-idee vond. Ik wilde mijn woorden gerichter ordenen. Bundelen, strik erom. Mijn talentvolle zusje Mijn zusje Nora zit als Songwriter op de Rockacademy. We schelen twee jaar en groeiden op als complete tegenpolen. Dat heb ik altijd gedacht. Totdat zij in plaats van boerin voor de muziek koos, en ik mijn droom als arts overtuigend inruilde voor een carrière als journalist. Nogmaals, als ik pieker dan schrijf ik. En laat puzzelen met woorden net ook mijn zusjes enorme talent zijn. Zo ontdekte ik dat we ons op den duur op eenzelfde schaal bevonden. Zij vertelt verhalen in liedjes, ik in andere soorten tekst. In deze realisatie kwam mijn Spoken Word idee tot stand. Tijdlijn aan inspiratie In de zoektocht naar een vorm voor mijn Spoken Word heb ik veel video’s opgezocht. En tik je de letters Spoken Word in op Youtube, dan kom je terecht bij de Spoken Word Sessies van Human. Hierin werd Derek Ottes ‘Voor een ander’ mijn grootste bron van inspiratie. Het was de eerste van de sessies die ik bekeek, grappig, want de rest van de video’s met Spoken Words vond ik helemaal niks. Later met Jos kwam ik op meer ideeën. Hij liet me van alles zien en zo begon mijn tijdlijn aan inspiratie. Ik kwam erachter dat op de schaal waar mijn zusje en ik zich bevonden, zich allerlei verschillende artiesten, nummers, gedichten en verhalen bevonden. De producties op deze lijn hebben allemaal een ding gemeen. Ze zijn niet per se gemaakt als enorme meezingers of festival knallers, al denk ik wel dat dit meehelpt in het bereik ervan. Deze stukken zijn in de basis geschreven om tot nadenken en/of actie aan te zetten.
Het is een verdeling zonder duidelijke schaal. Iedere keer een beetje meer muziek, een verschil in zang en gesproken. Stuk voor stuk zijn het stukken die mij persoonlijk enorm raken. Ik probeer het te zien als een schaal van journalistiek naar songwriting. Een schaal van mijn veld naar dat van mijn zusje. Mijn project moest hier ergens tussenin gaan zitten.
PROCES
Inlezen
Voor het schrijven heb ik eerst inspiratie opgedaan. Meerdere boeken die ik gelezen heb tijdens de Nimbin periode golden als inspiratie. Vooral ‘Free the map’ leverde veel inzichten op. Ook haalde ik inspiratie uit mijn eigen blogs. Ik merkte dat sinds ik met het idee rond liep, mijn focus is gaan liggen op de aspecten van een verhaal die over grenzen gaan. Daarnaast zijn er enkele websites geweest waaruit ik informatie gehaald heb.
Schrijfsessie
Nadat ik zelf de tekst in de stijgers gezet heb, heb ik samen met Nora urenlang in het songwritershok van de Rockacedemy doorgebracht. Voorlezen, herschrijven, schrappen, opdragen, herlezen en het pijnlijke proces van kill your darlings.
Terwijl ik lees, begint Nora te tingelen en neuriën. Zo ontstond de melodie en het refrein.
Feedback
Voor feedback hebben we bij een schoolgenoot van Nora aangeklopt. De door Nora ‘koningin van de Spoken Word’ genoemd, is met haar feedback van onschatbare waarde geweest voor het stuk.
Opnemen
Op de studentenkamer van mijn zusje nemen we het stuk op. De woorden ratel ik eindeloos de kast in, tot we de goede toon en het samenspel gevonden hebben.
Animeren
Ik kon niet animeren, maar ik had iets in mijn kop dus moest en zou het lukken. Zo begon ik aan een frustrerende kennismaking met Adobe Animator.
De eerste versie van de clip tekende ik uit in scenes op papier.
Vervolgens begon een proces van uitproberen, falen, opgeven, herkansen, slagen, meer frustratie, uren uren en uren enkele frames bewerken en uit eindelijk een video van 5 minuten waarvan ik hoop dat het bijdraagt aan de woorden die gebruikt worden in de Spoken Word.
Verantwoording keuzes
Vanwaar de keuze voor een animerende video? Ik ben sterk van mening dat ik niet belangrijk ben voor het verhaal dat ik probeer te vertellen. Een zin die de Spoken Word net niet gered heeft is 'ik voel me oorzaak, niet de dupe.' Door gebruik te maken van animatie heb ik geprobeerd mijn woorden op een juiste manier kracht bij te zetten. Heel erg simplistisch en in een poging de kans zo klein mogelijk te maken om in deze turbulente wereld bepaalde bevolkingsgroepen pijn te doen.
Wie is de doelgroep?
De doelgroep komt voort uit het stuk dat ik in Amerika schreef naar aanleiding van de tweede kamer verkiezingen van 2023 en hierboven te lezen was. Ik hoop met de video mensen te kunnen bereiken waar ik op dat moment zo'n afkeer tegen voelde.
Wat had er in het proces anders gekund?
Ik had achteraf graag nog feedback gevraagd buiten mijn eigen omgeving. Ik had de tekst kunnen laten lezen aan mensen die ik met mijn tekst wilde bereiken, of hulp kunnen vragen aan andere spoken-word-artiesten.
Hoe komt de journalistiek terug in het stuk?
Een groot deel van de journalistieke waarde van het stuk zit in de Universele Verklaring Van De Rechten Van De Mens dat meerdere keren terug komt. Daarnaast heb ik geprobeerd aan te sluiten op de actualiteit door onder andere de quote van Geert Wilders te gebruiken ('Nederland weer van Nederland').
Tekst
Voordeur op slot
Ik hoor dit niet te brengen, Niet te zeggen, te vertellen. Ik hoor hier niet te beven, te beleven, niet heel even. Hier hoor ik niet stil te mogen staan. Gevoel van onrecht pijn en moeite Dit verhaal gaat mij niet zelf aan. Maar sta me toe om toch heel even Mijn ongemak, Te bespreken Door te breken. Met jij, wij, zij en jullie Te mogen delen //refrein// voordeur op slot lamp uit raam dicht blijf maar lopen misschien is het bot maar dit is mijn huis laat ze maar hopen Universele verklaring voor de rechten van de mens Artikel 13 Eenieder heeft het recht zich te verplaatsen En te vertoeven Binnen de grenzen van elke staat Maar wie is de gelukszoeker? Fortuinzoeker, buitzoeker, vrijbuiter, schatgraver Reiziger, piraat, toerist, avonturier Migrant, Emigrant, Immigrant Uit ‘t buitenland Of zijn wij dat Gelukszoekers ‘Hard gewerkt Echt verdient’ Toch? De Nederlander trekt overal naartoe Andere landen Goedkoop uit eten Armere landen Zorgen even vergeten We willen niets liever dan ons overal vrij naartoe bewegen Dat kunnen wij Wij kunnen 163 landen meer betreden Meer dan zij //refrein// voordeur op slot lamp uit raam dicht blijf maar lopen misschien is het bot maar dit is mijn huis laat ze maar hopen Universele Verklaring voor de Rechten van de mens Artikel 1 Eenieder komt ter wereld Vrij en gelijk In waardigheid en rechten Maar is gelijk ook gelijkwaardig? Of is de wereld zo toegankelijk als de grote van je bankrekening In een combinatie met de power van het paspoort Gelijkwaardig, onrechtvaardig. Universele verklaring voor de rechten van de mens Artikel 2 Eenieder heeft aanspraak op alle rechten Alle vrijheden als in de verklaring opgesomd Zonder onderscheid Onderscheid in ras, kleur, taal, godsdienst, politiek, nationaliteit Zonder onderscheid van iedere aard. Is pijn en leed te meten? Wij lijken dat te weten Maar goed Zij zijn het leven niet altijd zeker En wij Wij hebben gewoon, goed gegeten en terwijl wij rijk vrij blij genieten Dealen zij met oorlog en vluchten Kinderen beschieten. //refrein// voordeur op slot lamp uit raam dicht blijf maar lopen misschien is het bot maar dit is mijn huis laat ze maar hopen in een bubbel verstopt mijn ogen dicht kan het nieuws ook niet meer volgen voordeur op slot lamp uit raam dicht blijf maar lopen De universele verklaring voor de rechten van de mens Rechten van de mens Welke mens Elk mens? De grenzen als ongewenste willekeur Scheiding van kleur. Ingaand tegen alles wat samen zou moeten zijn Alles wat gelijk en gelijkheid zou moeten wezen De waarde van het leven Waar je wieg staat heeft je toekomst bepaald Of in ieder geval de vrijheid deze in te kleuren Het is de waarheid over het leven En het verschil in waarde van een leven De grens is het probleem en niet zij die deze verbreekt. Oversteekt. Gedoe ontstond waar het eerste hek werd geplaatst De eerste vlag gepland De eerste muur gebouwd En overal waar een muur staat Kan een mens zich aan de foute kant bevinden Of aan die andere kant Daar waar wij het paradijs verslinden Een grens dat is apartheid Op wereldniveau Grenzen zijn racisme Wanneer gaan we dat nou leren Nationaal mogen we niet discrimineren Maar stap je over de grens, dan kan het ineens wel deren? Bloedverwant, geboorteland Nederland weer van Nederland Die gedachte doet me pijn Hoe kan ik hiervan genieten Als zij er niet bij mogen zijn voordeur op slot lamp uit raam dicht blijf maar lopen misschien is het bot maar dit is mijn huis laat ze maar hopen Een mens zonder grens Wordt die weer gewoon Een mens? Dat Is mijn wens.