Gedachtes na de film “Zone of Interest”
TILBURG – Stilte. Iets komt regelrecht het hart in. Maar wat, dat is me niet direct duidelijk.
Anderhalf uur lang hebben we een doodsimpel verhaal bekeken. Een vader en een moeder met een groot gezin – vijf kinderen. Vader werkt hard, moeder zorgt trots voor haar kinderen, en de tuin. Een grote moestuin en een zwembad met glijbaan. Kinderen gaan naar school, ze spelen met poppetjes, met schaduw en met elkaar. Vrije tijd is voor recreatie: met kanovaren over de rivier, vissen, zwemmen…
Veel gesproken wordt er niet. Het zijn zeker niet de Duitse gesprekken die je het verhaal vertellen. Een verhaal dat met de uitleg van vijf zinnen hierboven altijd en overal had kunnen plaatsvinden. Een verhaal dat na deze helft van mijn review de moeite niet waard zou zijn. Dit is een onwijs intrigerend verhaal, dat net zo goed oer en oersaai zou kunnen zijn.
Want het komt binnen.
Echt regelrecht binnen.
Als je maar de goede (foute) kant op kijkt.
Iedere still uit de film zou als zoekplaatje kunnen dienen. Vraag 1: Waar in deze scene is Nazi Duitsland vertegenwoordigd? Vraag 2: Waar vinden we de blijk van leed en pijn? En vraag 3: Hoe spatten de gruwelheden binnen de familie Höss van het scherm af?
Ik zou met een dikke zwarte stift een horizontale lijn over het bioscoopscherm kunnen trekken. Onder de lijn spelen kinderen vredig met elkaar samen in een paradijselijke tuin. Boven de streep is de rook afkomstig uit de gaskamers van een vernietigingskamp onmiskenbaar. Minder vrede.
In de weerspiegeling van het slaapkamerraam is vuur zichtbaar. Boven bijna iedere deur wordt Adolf Hitler afgebeeld. Geweerschoten, geschreeuw en gehuil vullen de ruimte. Kippenvel op mijn armen en benen. Spanning voor wat er komen gaat. Al krijgen we meer niet te zien. De vreselijke taferelen waarvan je weet dat ze zich achter de muren van der Lager plaatsvinden, worden aan onze verbeelding overgelaten.
Of je dit plaatje schetst is aan jou, de kijker. De buren van Auswitch lijken er voor te kiezen dwars langs de horror heen te leven. Letterlijk. Het gordijn dicht voor de beelden, het raam voor de stank en het geluid.
Vraag 4: Welke hedendaagse situatie kunnen we hier naadloos overheen leggen?